Za oknami wiosna w pełnym rozkwicie. Wszędzie pełno kwiatów, owadów, czyli idealnych obiektów do rozpoczęcia przygody z makrofotografią. Inspiracje do zdjęć można znaleźć praktycznie wszędzie, zaczynając od własnego ogródka, parku, pobliskiej łąki czy lasu. Makrofotografia ma również zastosowanie w fotografii ślubnej (fotografia detali takich jak obrączki, kolczyki, spinki do mankietów czy nieco większych jak np. buty oraz bukiety kwiatów) czy niemowlęcej (np. małe stópki i rączki). Równie wdzięcznym obiektem mogą być monety czy inne małe przedmioty.
Czego potrzebujemy, aby zrobić zdjęcia makro?
- Aparat fotograficzny lustrzanka (lub inne urządzenie robiące zdjęcia, które ma możliwość manualnych ustawień).
- Obiektyw – aby osiągnąć najlepsze efekty stosuje się specjalne obiektywy makro, nierzadko bardzo drogie. Najważniejsze są dwie cechy obiektywu: minimalna odległość ustawiania ostrości czyli minimalna odległość, na jaką układ optyczny aparatu może ustawić ostrość oraz skala odwzorowania. W uproszczeniu minimalna odległość ustawienia ostrości zależy od ogniskowej obiektywu, im krótsza ogniskowa tym mniejsza. Minimalna odległość ustawiania ostrości powinna zależeć od wybranych zastosowań, co w szczególności nie oznacza, że musi być zawsze jak najmniejsza (np. w przypadku fotografowania owadów, trudno sobie wyobrazić, że uda nam si ę do nich zbliżyć na kilkanaście centymetrów). Jeżeli chodzi o skalę odwzorowania to najczęściej za fotografię makro uważa się zdjęcia wykonane przy skalach 1:1 lub większych. Skala odwzorowania 1:1 oznacza, że obraz owada o rozmiarze 1 cm, na matrycy zajmie również 1 cm. Skale powyżej 1:1 dokonują powiększania obrazu obiektu – np. skala 2:1 oznacza, że obiekt o rozmiarze 1 cm, na matrycy zajmie 2 cm.
- Pierścienie pośrednie – pozwalają na zwiększenie skali odwzorowania. Mocowane pomiędzy korpus aparatu i obiektyw pozwalają uzyskać mniejszą odległość ostrzenia i w efekcie zwiększyć skalę odwzorowania. Powodują niestety, że mniej światła dociera do matrycy aparatu. Kosztują od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.
- Mieszki pośrednie – działają w taki sam sposób, jak pierścienie, odsuwając powierzchnię matrycy od soczewki wyjściowej obiektywu, mają jednak inną budowę. Są to tubusy o kształcie harmonijki. Ich zaletą jest swoboda regulowania powiększenia, a także możliwość znacznego odsunięcia obiektywu od aparatu (nawet kilkadziesiąt cm) w porównaniu z kilkoma cm dla pierścieni pośrednich.
- Soczewki makro – zaletą jest brak utraty światła i duża elastyczność – od niewielkiego powiększenia dla soczewki +1, do bardzo dużego dla +10. Soczewki nakręcane są jak filtr. Jest to rozwiązanie dosyć tanie, komplet soczewek kosztuje kilkadziesiąt złotych. Niestety mogą pogarszać właściwości optyczne obiektywu.
- Szkło powiększające – bardzo tani sposób na uzyskanie niewielkiego powiększenia (większość szkieł ma powiększenie +2). Wystarczy przyłożyć lupę do przedniej soczewki obiektywu.
- Odwrócony obiektyw – daje bardzo duże powiększenie, potrzebujecie tylko specjalnego adaptera, który umożliwi zamocowanie szkła tyłem do przodu. Odwracając obiektyw, rezygnujemy z komunikacji obiektywu z korpusem, co oznacza, że można zapomnieć o jakichkolwiek funkcjach automatycznych.
- Statyw – jest on niezbędny, jeśli chcemy aby zdjęcia nie były poruszone. Najmniejsze poruszenie aparatem może spowodować znaczną zmianę wyglądu obrazu.
- Opcjonalnie pilot lub wężyk spustowy, aby jeszcze bardziej ustabilizować aparat. Jeżeli ich nie mamy, możemy skorzystać z samowyzwalacza. Przy wykonywaniu zdjęć ze statywu lub aparatu unieruchomionego w inny sposób nie zaleca się stosowania ręcznego przycisku wyzwalania migawki. Naciskanie klawisza w momencie wykonywania zdjęcia może bowiem wywołać wstrząs, dający na zdjęciu efekt poruszenia. Większość aparatów pozwala na ustawienie opóźnienia od 2 do 30 sekund.
- Oświetlenie zewnętrzne – ponieważ stosuje się krótkie czasy naświetlania i niskie wysokie wartości przesłony, warto wspomóc się dodatkowym oświetleniem. Można wykorzystać zewnętrzną lampę błyskową, specjalne lampy do makrofotografii lub oświetlenie stałe.
- Latarka – możemy wykorzystać do podświetlenia sceny.
- Blendy, lusterka, folia aluminiowa – używane do odbijania światła np. przy pracy pod światło.
Odpowiedni obiekt
Zaczynając przygodę z makrofotografią, lepiej wybierać przyrodę nieożywioną – kwiaty, liście, grzyby, mchy, porosty. Zwróćcie uwagę, aby rośliny nie były uszkodzone, aby kwiaty nie były przekwitnięte, detale czyste (np. bez odcisków palców). Fotografując na dworze wybierzcie dzień bezwietrzny, nawet minimalne poruszenie obiektu może zniszczyć ostrość. Scenę można próbować osłonić od wiatru. Mogą do tego służyć płachty materiału, folii, tektura itp. Kiedy nabierzemy już wprawy, możemy spróbować fotografować zwierzęta. Warto na początek wybierać te mniej ruchliwe jak np. ślimaki, pająki i wybierać odpowiednią porę dnia, np. najmniejszą aktywność owady przejawiają o świcie i poranku.
Ustawienia aparatu
W makrofotografii niezwykle istotna jest dobra jakość obrazu, ponieważ dzięki niej możemy swobodnie wykadrować ze zdjęć interesujące nas fragmenty (nie zawsze uda nam się na tyle zbliżyć do obiektu, aby ładnie wypełnił nam cały kadr).
Przesłona
Przesłona musi zostać przymknięta do wartości minimum f/5.6. W praktyce aby uzyskać cały kadr ostry stosuje się przesłonę f/11, f.16 a nawet f/22. W przeciwnym wypadku fotografując np. owada, wyraźna może być jedynie jego głowa, reszta zaś ginąć w nieostrym już tle. Czasem rozmyte tło może to być naszym celem, np. fotografując pojedynczy kwiat na tle całej rabaty. Wysokie wartości przesłony wpływają jednak na spadek jakości obrazu, wskutek zjawiska zwanego dyfrakcją – wiązka światła przechodząc przez mały otwór rozprasza się na większy obszar. Im mniejszy otwór obiektywu, tym jest ono silniejsze.
Czas naświetlania
Ze względu na wysokie wartości przesłony, makrofotografia to ciągła walka z brakiem odpowiedniej ilości światła. Z tego względu, tam gdzie jest to możliwe, należy stosować dłuższe czasy naświetlania. Oczywiście wiąże się to automatycznie z konieczności wykorzystania statywu. Dłuższy czas możemy np. stosować jeśli jesteśmy w stanie ustabilizować obiekt (np. monetę) lub jeżeli są to np. kwiaty, a dzień jest bezwietrzny i nic nie będzie poruszać naszym obiektem. Gdy chcemy fotografować owady, starajmy się wybierać bezwietrzne dni i pory dnia, gdy są one najbardziej ospałe. Jeżeli światła jest wciąż za mało, możemy próbować zwiększać czułość, co pozwoli odpowiednio skrócić czas migawki.
ISO
Wybieramy niskie ISO, ponieważ przy wyższym ISO i wycinaniu fragmentów zdjęcia w obróbce, zaszumienie stanie się bardziej widoczne. Jeśli nasz aparat lepiej radzi sobie z szumami, możemy wybierać wyższe wartości ISO (np. w przypadku pełnej klatki). Stosując wysoką wartość przesłony będziemy mieć problem z małą ilością światła, więc jeżeli możemy wybrać nieco wyższe ISO, będzie nam łatwiej uzyskać lepiej doświetlone zdjęcie.
Ostrość
Im niższa minimalna odległość ustawiania ostrości, tym bliżej przysuniemy się do fotografowanego obiektu i uzyskamy jego większe przybliżenie.
Zamiast ustawienia ostrości w aparacie można stosować metodę przesuwania do przodu i do tyłu samego aparatu.
Odpowiednie warunki oświetleniowe
Wykonując zdjęcia makro, starajcie się zapewnić oświetlenie równomierne, najlepiej rozproszone. W powiększeniu bardzo częstym problemem stają się cienie np. rzucane na płatki przez inne płatki. Najlepsze będą dni nieco pochmurne, wczesny ranek lub późny wieczór.
Najlepszym rozwiązaniem, gdy brakuje światła jest jego dostarczenie.
Poniżej kilka ciekawych filmów znalezionych w internecie dotyczących makrofotografii.
Poradniki Szerokiego Kadru na temat m.in. sprzętu w makrofotografii:
Sprzęt w makrofotografii
Tanie sposoby na zdjęcia makro
Poradnik fotografowania kwiatów we wnętrzu.
Poradnik makrofotografii, w którym pokazano m.in. fotografię monet.
Poradnik makrofotografii, w którym pokazano m.in. fotografię ryb w zoo oraz fotografię modliszki na stole bezcieniowym.
Film omawiający nieco sprzęt do makrofotografii (obiektywy, pierścienie makro) oraz wykorzystanie wody w makrofotografii.
Przykłady zdjęć makro znalezione w internecie.
Na koniec kilka moich prób z makro fotografią.
Najnowsze komentarze